سارا عمرانی پارچین - نشست سران گروه بریکس متشکل از چین، روسیه، برزیل، هند و آفریقای جنوبی امروز در آمریکای لاتین در شرایطی برگزار میشود که تحلیلگران مسایل سیاسی از این ساختار بینالمللی به عنوان امید قدرتهای نوظهور برای احیای موازنه در معادلات جهانی یاد میکنند.
به گزارش BBC،دور جدید نشستهای دورهای سران بریکس در فورتالزا برزیل در شرایط اصولا جدید بینالمللی برگزار خواهد شد که در آن غرب به سرکردگی آمریکا به دلیل نگرانی از افول نظام برتریجویانه خود به عنوان نتیجه ظهور قدرتهای جدید، برای ایجاد کانونهای هرج و مرج مدیریت شده در نقشه جغرافیایی- سیاسی جهان از آمریکای لاتین تا شرق دور تلاش میکند. نظر موسسان بریکس نیز از ابتدا همین بود و آنها میخواستند بدون توسل به رویارویی و رفتار علیه کشورهای ثالث، به تقسیم مجدد کنترل شده نفوذ در صحنه جهانی دست یابند.
ناظران آگاه با اشاره به نقاط قوت و در عین حال ضعف نسبی کشورهای عضو بریکس میگویند واقعیت این است که امروزه دیگر نمیتوان وزن و نقش اعضای این ساختار بینالمللی را که تولید ناخالص ملیشان به لحاظ قدرت خرید ۲۷ درصد سهم جهانی را به خود اختصاص داده است، نادیده گرفت.
آمارهای منتشر شده نشان میدهد که در سالهای اخیر سهم کشورهای عضو بریکس در رشد تولید ناخالص جهانی حدود ۵۰ درصد بوده است، ضمن اینکه پنج کشور عضو این اتحادیه بیش از ۳۵ درصد انرژی جهانی را مصرف میکنند و سهم آنها در سرمایهگذاریهای اساسی جهانی افزون بر 31 درصد است. براساس آمار و اطلاعات موجود همچنین ذخایر ارز و طلای اعضای بریکس حدود 40 درصد مجموع ذخایر جهانی را تشکیل میدهد و 43 درصد مردم جهان در کشورهای عضو این ساختار بینالمللی زندگی میکنند.
کارشناسان مسایل اقتصادی نیز درباره گرایش تصاعدی رشد توان جمعی کشورهای عضو بریکس همعقیده هستند، ولی واقعیت این است که در ارتباط با قدرت این ساختار مساله تنها شاخصهای رقمی نیست بلکه بریکس به عنوان نماینده تمدنها و فرهنگهای بسیار مهمی برای ایفای نقش پررنگتر در معادلات جهانی تلاش میکند. طرفداران قدرتیابی بریکس میگویند کشورهای عضو این ساختار نمایندگان اساسی پنج حوزه کلیدی تمدنی جهان معاصر هستند و برای آنها آسانتر است که با تشریک مساعی بر شکافهای تمدنی غلبه کنند.
ایجاد بانک مشترک
در نشست برزیل با توجه به ضرورت تمرکز تلاشها در اولویتهای کلیدی مشخص شده، قبل از همه تشکیل بانک مشترک توسعه با سرمایه اولیه 50 میلیارد دلار جامه عمل بپوشد. تشکیل این نهاد مالی- اعتباری از این ایده نشات میگیرد که طرحهای گسترده مشترک باید پایههای محکم مالی داشته باشند زیرا در غیر این صورت عملی نشده و فقط باعث بیاعتباری اندیشه تشکیل بریکس خواهند شد.
تحلیلگران مسایل بازار در تبیین دلایل تشکیل بانک بریکس میگویند درسهای آموختهشده از بحران اخیر اقتصادی جهانی و سیاست تحریمهای یکجانبه واشنگتن و بروکسل علیه روسیه، ایجاد مکانیسمهای پرداختهای بینالمللی به ارزهای ملی، راهاندازی بنیاد بیمه جمعی نقدینگی ارزی با ذخیره جمعی 100 میلیارد دلار که در واقع بنیاد همیاری ارزی خواهد بود، آغاز به کار اتحادیه بورسهای بریکس و تاسیس آژانسهای اعتباری فارغ از دخل و تصرف سیاسی غرب را برای اعضای این ساختار ضروری کرده است.
در مقاله اضافه شده است: بدیهی است غرب نمیتواند به راحتی تشکیل بریکس و ارتقای آن به قلل اقتصاد و سیاست جهانی را مشاهده کند به همین دلیل بیش از همه ابرقدرت آمریکای شمالی در این زمینه دچار اضطراب شده زیرا تشکیل بریکس (علاوه بر توسعه سریع چین) نشانه آشکار کاهش حوزه نفوذ آمریکاست.
در آستانه برگزاری دور جدید نشست سران بریکس در آمریکای لاتین و ملاقات آنها با سران کشورهای منطقه به نظر میرسد کشورهای منطقه از نقش بریکس در معادلات جهانی راضی باشند زیرا این ساختار نوپا را عاملی نیرومند برای تنوعبخشی به مناسبات بینالمللی تلقی میکنند. در نهایت اینگونه به نظر میرسد که بریکس بهرغم تمام نقطه ضعفها و مشکلات پیش روی خود بارقه جدیدی را در چشمان جامعه جهانی به ویژه قدرتهای نوظهور عضو این ساختار بینالمللی برای احیای موازنه از دست رفته در معادلات جهانی جرقه خواهد زد. به گزارش فارس ، از طرفی روسای جمهور برزیل و روسیه قبل از نشست گروه «بریکس» که امروز برگزار میشود دستور کار دوجانبه خود را مورد بررسی قرار میدهند. هدف اصلی برزیل از ایجاد روابط دوجانبه با روسیه تبادل تجارت با این کشور است که با وجود تخمین تبادلات تجاری از سوی این دو کشور به مبلغ 10 هزار میلیون دلار در سال میباشد درحالی که در سال 2013 این دو کشور پنج هزار و 560 میلیون دلار با یکدیگر تبادلات تجاری داشتند.
گسترش ناسیونالیسم افراطی؛
جنگ روسیه- اوکراین گریزناپذیر است
الکساندر دوگین، فیلسوف سرشناس و دست راستی روس در مصاحبهای گفت که جنگ بین روسیه و اوکراین اجتنابناپذیر است و از ولادیمیر پوتین خواسته که برای حفظ اقتدار معنوی روسیه در شرق اوکراین دخالت نظامی کند.
الکساندر دوگین، بنیانگذار جنبش اوراسیایی روسیه است و گفته میشود که دیدگاههای او در میان جناحهای سیاسی تندرو در روسیه طرفداران فراوانی دارد. تا چندی پیش او پروفسور دانشگاه دولتی مسکو بود ولی میگوید که این اواخر همکاری او با این مرکز آموزش عالی نامشخص است.
وی مدعی است که دیدگاههایش تغییر نکرده ولی روش برخورد مقامات دولتی با دیدگاههای او احتمالا در حال تغییر است. محور اصلی فرضیههای او در زمینه ژئوپلتیک این است که روسیه برای تسلط بر جهان باید با آمریکا رقابت کند و در این زمینه باید با ایران و احزاب مخالف اتحادیه اروپا که رو به رشد هستند، همکاری کند.
به گزارش ایسنا، بسیاری او را مغز متفکر تصمیم اخیر رهبران روسیه برای الحاق ناحیه کریمه به آن کشور میدانند. وی میگوید که گام بعد باید دخالت نظامی در شرق اوکراین باشد که معمولا آن را روسیه جدید مینامد. پوتین نیز در مواردی از این عنوان برای مناطق شرقی اوکراین استفاده کرده است.
الکساندر دوگین معتقد است که جنبش جداییطلبان در شرق اوکراین روح روسی را بیدار کرده است. او این جنبش را «بهار روسی» نامیده است. از نگاه او ایگور استرلکوف، رهبر شورشیان شرق اوکراین تجسم این بیداری است و دوگین با شورشیان در ناحیه دونتسک ارتباط نزدیک و مستمری دارد.
وی در یک مصاحبه تلفنی با بیبیسی با نگرانی هشدار میداد که بهار روسی در حال تضعیف است و اکنون وضعیت بسیار آشفتهای دارد. دوگین افزود: لیبرالهای روسیه با پوتین مخالفند و میهنپرستان از او حمایت میکنند ولی فقط به شرطی که او سیاستهای میهنپرستانه خود را ادامه دهد. اما در شرایطی که او دچار تردید میشود حمایت هر دو جناح را از دست میدهد. بازی خطرناکی است ولی شاید او راهحلی برای آن داشته باشد.
الکساندر دوگین از سال ۲۰۰۸ و زمان جنگ روسیه و گرجستان خواستار الحاق کریمه به خاک روسیه بود. در آن زمان او به ناحیه مورد اختلاف اوستیای جنوبی سفر کرد و در کنار نیروهای نظامی و یک واحد موشکانداز عکس گرفت. وی معتقد است که در آن مناقشه روسیه باید تا تفلیس پایتخت گرجستان پیشروی میکرد و پس از سرنگون کردن حکومت میخائیل ساکاشویلی، خاک کریمه را هم تصرف میکرد که از نگاه او بخش تجزیه شدهای از خاک روسیه است. دیدگاههایی نظیر این نه فقط در اوکراین بلکه در بخش گستردهای از جمهوریهای سابق اتحاد شوروی خشم بسیاری را برمیانگیزد. اکنون که نیروهای دولتی اوکراین به سمت مواضع شورشیان در شرق این کشور در حال پیشروی هستند، الکساندر دوگین لیبرالها را مسوول تردیدهای پوتین و اعزام نکردن نیروی نظامی به این مناطق میداند.
از نگاه او لیبرالهای روسیه اکثرا سرمایهدارانی هستند که در سالهای دهه ۱۹۹۰ ثروت خود را به دست آوردند. به اعتقاد وی، اگر تحریمهای اقتصادی غرب علیه روسیه تشدید شود، همین افراد ضرر خواهند کرد چون فعالیتهای اقتصادی و ثروت آنها در شبکه اقتصاد جهانی ادغام شده است. از نگاه الکساندر دوگین دلیل تردیدهای پوتین برای دخالت در شرق اوکراین محصول جدال قدرت در درون حکومت روسیه و در ذهن خود رییسجمهور است. وی میافزاید: این جدالی است بین اردوی میهنپرستان، ارتودکسها و نیروهای محافظهکار با نیروهای لیبرال که آنها هم بسیار نیرومند هستند. وجه میهنپرستانه پوتین از سوی اکثریت مردم حمایت میشود و سایه لیبرال او در حقیقت نخبگان و مقامات سیاسی، الیگارشها و آقای مدودف، نخستوزیر را شامل میشود.
نه تنها بسیاری از روسها با ایدههای ناسیونالیسم افراطی و نظامی الکساندر دوگین موافقند بلکه گروهی از آنها با هزینه خود وسایل و تجهیزات لازم را خریداری کرده و به شرق اوکراین میروند تا در کنار شورشیان طرفدار روسیه بجنگند.
پای سوریه و لبنان هم به میان آمد
نتانیاهو: جنگ در غزه شدیدتر میشود
اسراییل در حملاتی تلافیجویانه دست به بمباران اهدافی در سوریه و لبنان زد. به گفته مقامات نظامی اسراییل از این دو کشور به خاک اسراییل موشک پرتاب شده است. از سوی دیگر دبیرکل سازمان ملل خواستار برقراری فوری آتشبس شد.
ارتش اسراییل با آتش توپخانه اهدافی را در جنوب لبنان مورد حمله قرار داد. یک سخنگوی ارتش اسراییل گفت که این حمله پاسخی به پرتاب خمپاره از لبنان به خاک اسراییل بوده است. به گزارش دویچهوله، این سومین باری است که مقامات نظامی اسراییل در هفته گذشته مدعی شدهاند که مورد حملات موشکی و خمپارهای از جنوب لبنان قرار گرفتهاند. سخنگوی ارتش اسراییل افزود که از خاک سوریه نیز موشک به اسراییل شلیک شده که در منطقه غیرمسکونی بلندیهای جولان به زمین اصابت کرده است. اسراییل نیز در اقدامی تلافیجویانه مواضع ارتش سوریه را با آتش توپخانه مورد حمله قرار داده است. روزنامه هاآرتص به نقل از مقامات امنیتی اسراییل گزارش داد که دولت نتانیاهو ارتش اسد را مسوول حملات موشکی اخیر میداند.
۱۷۰ نفر قربانی حملات هوایی
به گفته مقامات پزشکی در نوار غزه تاکنون بیش از ۱۷۰ فلسطینی در پی حملات هوایی اسراییل کشته شدهاند. شمار مجروحان نیز از مرز ۱۲۰۰ نفر گذشته است. به گفته منابع حقوق بشری ۱۳۰ نفر از قربانیان غیرنظامی بودهاند. بیش از ۱۷ هزار نفر از ساکنان غزه نیز در اماکن و قرارگاههای امدادی سازمان ملل متحد پناه گرفتهاند.
حماس تاکنون ۸۷۰ موشک به سوی اسراییل شلیک کرده است. به گفته مقامات اسراییلی حدود ۱۶۰ موشک توسط پدافند موشکی این کشور موسوم به «گنبد آهنین» منهدم شدهاند.
عباس: اوضاع غیرقابل تحمل است
تشکیلات خودگردان فلسطین با ارسال نامهای به دبیرکل سازمان ملل، خواهان حمایت این سازمان از ملت و اراضی فلسطین شد. به گزارش ایسنا، محمود عباس با ارسال نامهای رسمی از طریق رابرت سری، فرستاده ویژه سازمان ملل در فرآیند صلح به دبیرکل سازمان ملل از وی خواست تا از ملت و اراضی فلسطین حمایت به عمل آورد. وی افزود: اوضاع غیرقابل تحمل است. اسراییل در همه چیز نفوذ کرده است و باید به خشونتهای اسراییل علیه ملت فلسطین پایان داد.
آمادگی آمریکا برای میانجیگری
وزیر امورخارجه آمریکا در تماسی تلفنی با نتانیاهو بار دیگر پیشنهاد واشنگتن را در کمک به میانجیگری برای برقراری آتشبس در نوار غزه همزمان با افزایش حملات اسراییل در این منطقه مطرح کرد.
به گزارش خبرگزاری فرانسه، یکی از مقامهای ارشد وزارت امورخارجه آمریکا گفت: جان کری نگرانی واشنگتن را در قبال افزایش تنشها در نوار غزه به نخستوزیر اسراییل ابراز داشت و گفت که به دنبال همکاری با رهبران منطقه در میانجیگری برای دستیابی به آتشبس در نوار غزه است تا آرامش برقرار شود و از تلفات انسانی و غیرنظامیان جلوگیری به عمل آید.
جان کری همچنین تاکید کرد که اسراییل حق دفاع از خود را دارد. وی گفت: واشنگتن آماده تسهیل در روند پایان دادن به اقدامات خصمانه شامل بازگشت به توافق آتشبس نوامبر 2012 است.
انتقاد اوباما از نتانیاهو
در پی انتشار عکسهایی از کودکانی که در شمال نوار غزه مجبور شدهاند به دلیل هشدارهای اسراییل خانههایشان را ترک کنند، رییسجمهور آمریکا از نتانیاهو انتقاد کرد.
به گزارش ایسنا، دیروز باراک اوباما در تماس تلفنی که با بنیامین نتانیاهو داشت، اظهار کرد: این گونه تصاویر باعث انتقادهای شدید و گسترده بینالمللی میشود و راهحل دیپلماتیک بهتر از اقدام اسراییل برای حملات ویرانگر به نوار غزه است.
یونیسف: 33 کودک فلسطینی کشته شدند
مدیر اجرایی یونیسف ضمن هشدار نسبت به وضعیت بد و سخت کودکان غزه که در جریان خشونتهای اسراییل رنج بسیاری متحمل میشوند، اعلام کرد: در این درگیریها دستکم 33 کودک کشته و صدها کودک دیگر مجروح شدهاند.
به گزارش ایسنا، مدیر اجرایی یونیسف در بیانیهای نسبت به پیامدهای جسمی و روحی کودکان فلسطین در جریان حملات اخیر اسراییل به این منطقه هشدار داد. وی افزود: کودکانی که شاهد این خشونتها هستند، در زندگی آینده خود بیشتر ترجیح میدهند که به خودشان تکیه کنند و مشکلات روحی پیدا میکنند.
روزنامه جهان صنعت